OPINIE – Een brede beursindex volgen lijkt in beleggersland tegenwoordig het hoogst haalbare, met de hoge vlucht die trackers genomen hebben. En inderdaad, de meeste actieve beleggers slagen er niet in de markt of een gekozen benchmark te verslaan, dat is bekend.

Dat geldt voor particuliere beleggers, maar zeker ook voor professionals. Logisch dus dat indexvolgende producten populair zijn. In de Verenigde Staten wordt naar verluidt al een kwart van het geld passief belegd.

Nederland loopt daar nog op achter, maar volgens velen gaan we in Nederland ook de Amerikaanse kant op. Is het eigenlijk een probleem als straks misschien wel de helft van de beleggers passief belegt? Of beleggen we ooit allemaal passief? En heeft zelf beleggen dan nog wel zin?

Er zijn zeven redenen waarom in mijn ogen de actieve belegger altijd zal blijven bestaan.

1. Kiezen voor beleggen is al een actieve keuze

Wie geld heeft, maakt continu keuzes. Je kan het snel opmaken, je kan het opzijzetten. Wie dat laatste doet, gaat automatisch beleggen. Ook geld dat op een bankrekening staat is een belegging: het geld is uitgeleend aan de bank. Iedere dag dat de spaarder besluit zijn geld op zijn rekening te laten staan neemt hij een actieve beleggingsbeslissing. Hij loopt risico, want als de bank failliet gaat heeft hij een probleem. Er zal misschien een depositogarantiestelsel zijn, maar het geld wordt onherroepelijk even geblokkeerd en dat kan vervelend zijn.

2. De keuze voor beleggingscategorieën is een actieve keuze

Het is de vraag of passief beleggen echt bestaat. Wie werkelijk niet wil afwijken van het gemiddelde zou precies moeten beleggen zoals het kapitaal van de hele wereld verdeeld is, inclusief het geld op deposito’s en het geld dat nu in de bitcoin zit. Iedere dag vaststellen hoe die verdeling eruit ziet, is onmogelijk. En zou je die verdeling van alle beleggingen op de wereld wel in kaart hebben: ga dat maar eens kopiëren, zonder dat je miljarden tot je beschikking hebt.

3. De keuze voor een index is een actieve keuze

Wie de beleggingscategorie(en) van zijn voorkeur gevonden heeft, moet op zoek naar een index die deze categorie(en) het beste weerspiegelt. Daar zijn er vaak heel veel van. Vaak wordt bij de keuze een voorkeur aan de dag gelegd voor het eigen land of continent, zeker als het om aandelen gaat.

Zo raadt Warren Buffett iedereen de tracker op de Amerikaanse S&P 500-index aan. Het is eigenlijk vreemd dat de meesterbelegger adviseert alles in één land te beleggen. Buffett is ervan overtuigd dat de Amerikaanse economie de best functionerende ter wereld is. Daar kan je al vraagtekens bij zetten, en dan is de S&P 500 ook nog maar een deel van de Amerikaanse beurs, en daarmee een actieve keuze om heel veel kleinere Amerikaanse bedrijven links te laten liggen.

4. Indexhuggers verdwijnen

De opkomst van het indexbeleggen heeft één groot voordeel: het verdwijnen van de indexhugger. De beleggingsfondsen die dicht bij hun benchmark blijven en daarvoor te veel kosten in rekening brengen sterven uit. De indexhugger kan nog maar op twee manieren overleven: door zich tot een indexfonds om te vormen (lagere kosten, index kopiëren) of door actief te gaan beleggen (zelfde kosten, duidelijker keuzes).

Onderzoek op dit punt is gewenst, maar door deze ontwikkeling zal op termijn het percentage actieve beleggingsfondsen dat de index wél weet te verslaan in mijn ogen toenemen.

5. Kosten van zelf beleggen zijn veel lager geworden

Een trend waarin de VS ook op Europa voorloopt, is de daling van transactiekosten. Dit maakt het makkelijker om zelf, al dan niet met indexproducten, een markt bij te houden. En wie zelf een portefeuille samenstelt die dicht bij een index ligt bespaart zich nog altijd de jaarlijkse beheervergoeding, hoe laag die voor de indexproducten soms ook is.

6. Smart indexing is ook een vorm van actief beleggen

Sterk in opkomst is het product dat een ‘slimme’ index volgt, bijvoorbeeld van aandelen met een hoog dividend of andere (vermeende) gunstige kenmerken. Met dit ‘smart indexing’ worden efficiënte indices ontwikkeld die niet primair bedoeld zijn om de stemming op de beurs weer te geven, maar eerder om een optimaal rendement voor beleggers te bewerkstelligen.

De Amerikaan Tom Dorsey is een pionier op dit gebied en ontwikkelde verschillende indexproducten die de markt verslaan. En daarmee is de cirkel rond: wie op die manier in een ‘smart index’ belegt, zit eigenlijk weer bij een vermogensbeheerder. Maar dan een stuk goedkoper en wat minder persoonlijk.

7. De mens

Maar de belangrijkste reden dat actief beleggen altijd zal blijven bestaan, is dat het verlagen van risico in de aandelenportefeuille zonder dat het verwachte rendement omlaaggaat altijd voor een belangrijk deel mensenwerk blijft. De getallen kunnen op het eerste gezicht prachtig zijn: besturen is mensenwerk en sommige zaken zijn gewoon te mooi om waar te zijn. Wie een goed oog heeft voor de kwaliteit en de betrouwbaarheid van het management zal de markt altijd blijven verslaan.

Dus op de vraag of zelf beleggen nog wel zin heeft als een groot deel van de markt liever een index volgt, is het antwoord wat mij betreft volmondig: Ja!

Vrijwel elke vorm van passief beleggen is namelijk stiekem toch een actieve keuze voor regio’s, beleggingscategorieën of waarderingskenmerken en dat werkt onherroepelijk door in de koersen. Er zullen altijd (tijdelijke) voorkeuren blijven bij (groepen van) beleggers, waardoor er altijd verschillen van mening zullen zijn over de juiste waardering van individuele beleggingen.

Alleen daarom al zal actief beleggen nooit verdwijnen.

Patrick Beijersbergen is beleggingsanalist en auteur van ‘De kleine Buffett’ en ‘Beleggen kun je zelf 2018’.